Maith ffolineb yr oes

Cylchlythyr i law ddoe oddi wrth y Cyngor Llyfrau. Pwyntiau yn dilyn cyfarfod o’r Is-bwyllgor Datblygu Cyhoeddi, a dyma un o’r pwyntiau:

“Mae’r Pwyllgor wedi gofyn i’r swyddogion edrych ar y defnydd o ‘rybuddion cynnwys’ ar lyfrau. Byddai’n dda clywed gennych os ydych wedi defnyddio rhybuddion o’r fath pan fo modd i gynnwys beri pryder i’r darllenydd.”

Wel naddo mae arna’ i ofn, nid yw hen gwmni bach Dalen Newydd wedi defnyddio rhybudd o’r fath hyd yma. Yn hynny o beth mae mewn cwmni da. Homer, Soffocles, Shakespeare, Dostoefsci – roisoch chi un o’r rhybuddion hyn ar flaen eich gweithiau? Ac yn wir beth am lên y Cymry? Y Gododdin, Canu Llywarch Hen, Y Mabinogi – dyna ichi weithiau sy’n cyfeirio at bethau go ofnadwy. Ac yn nes atom Rhys Lewis, Chwalfa,. Siwan, Ffenestri tua’r Gwyll, Tywyll Heno … heb sôn am hoff, ac unig, nofel disgyblion Lefel-A Cymru ! Oni ddylai eneidiau sensitif gael eu rhybuddio cyn darllen dim o’r rhain? O ran hynny, onid yw Teulu Bach Nantoer yn cynnwys un digwyddiad go frawychus? Ac yn Llyfr Mawr y Plant I, druan o ieir Eban Jôs !

Daw ton o chwŷs oer drosof innau wrth feddwl imi unwaith olygu a chyhoeddi’r gyfrol Canu Twm o’r Nant, sy’n cynnwys y llinellau

What is this gibberish, foolish fellow?
Dam i sil Satan! Dyma Sais eto!

ynghyd ag enghreifftiau gwaradwyddus eraill o anghywirdeb gwleidyddol!

Ond diolch byth, fe ysgafnheir fy nghydwybod ryw ychydig pan gofiaf fod clawr un o’m llyfrau (cyhoeddwyd gan Wasg Carreg Gwalch) yn dwyn “RHYBUDD IECHYD: mae’r llyfr hwn yn cynnwys y gair ‘gwerthuso’.”

• * *

Maith ffolineb yr oes. Calliwch wir.

Newydd gofidus iawn

Dro neu ddau yn y gorffennol mae Blog Glyn Adda (rhyw ddau ddwsin o ymwelwyr bob dydd fel rheol, hyd at 70 weithiau ar ddiwrnod da iawn) wedi tynnu’ch sylw at flog Craig Murray (UGAIN MIL o ddarlleniadau MEWN AWR, ac ymatebion wrth y llath). Heddiw daeth y newydd gofidus iawn fod barnwraig yn yr Alban wedi gwrthod apêl Craig Murray, llefarydd gorau ein dydd ar hawliau dynol, yn erbyn dedfryd o garchar oherwydd y modd yr adroddodd am achos llys Alex Salmond.

Nid wyf yn deall dim o’r manylion cyfreithiol na sut yr honnir iddo gyflawni trosedd. Ond mae’r cyfan yn swnio fel cam pellach mewn busnes tra rhyfedd ac amheus.

Fel y cofir, fe gafwyd Salmond yn ddieuog o bob cyhuddiad yn ei erbyn. Sut yn y byd mawr y cychwynnodd y peth? Pwy oedd yn gyfrifol? Beth oedd yr amcan? Pam yr oedd mor bwysig targedu dyn a oedd, ar y pryd, yn ddinesydd preifat heb unrhyw swydd nac awdurdod gwleidyddol? Ai ffordd ydoedd o gyrraedd at yr SNP a’r mudiad cenedlaethol Albanaidd yn gyffredinol? Yn sicr fe gafwyd un canlyniad sef y diffyg Sgoteg sy bellach rhwng Alex a Nicola. Ond nid ymddengys bod y rhwyg hyd yma wedi cerdded ddim pellach. Nid amharodd ar ganlyniad yr etholiad, ac nid oes lle i feddwl y bydd yn cyfrif mewn refferendwm, os daw un.

Yn y cyfamser mae’r hen Gordon Brown yn dal i drio!

Gwyddom beth sy’n poeni’r Sefydliad Prydeinig. Trident. Y dydd y bydd y llongau tanfor yn gorfod gadael Aber Clud, dyna’r dydd y bydd hi ar ben ar Loegr falch.

Pan ddaw’r dydd hwnnw, a fydd y Cymry’n deall beth fydd wedi digwydd? Rhaid paratoi ar ei gyfer, dydd ymwared â’r PETH yr wyf wedi sôn amdano o’r blaen. Ac ymhlith pethau eraill, rhaid inni gael GWASG.