Daeth dydd Llun

Fe ddaeth y dydd Llun, ac fe aeth.  Cafwyd y ddadl a’r bleidlais.

Gofynnwyd y cwestiwn i’r Santes Theresa: ‘wnei di bwyso’r botwm i ladd can mil ag un ergyd?’  Ateb:  ‘gwnaf’.  Bonllef o gymeradwyaeth, y Prydeinwyr yn arogli gwaed unwaith eto.

Ac ar y diwedd, mwyafrif mawr i’r Toris Gleision a’r Toris Cochion gyda’i gilydd.  Dylai’r SNP yn awr feddiannu sedd flaen yr wrthblaid yn barhaol, nid o amarch at Corbyn ond fel her i fwyafrif yr Aelodau Llafur, taclau diegwyddor fel y dywedais echnos, pwdrod i’r gwraidd.

Ar safle Munguin’s Republic gellir gwrando araith Mhairi Black.

Mewn un peth yn unig y byddwn yn anghytuno â sylwadau Mhairi.  Drwy’r blynyddoedd mae cefnogwyr diarfogi niwclear yn rhy aml wedi rhoi bow i gyfeiriad y ‘gwyddonwyr a’r peirianwyr galluog’ sy’n gweithio mewn llefydd fel Faslane, gan awgrymu y dylid troi eu medrau at bwrpasau amgen.  Mae’r gwyddonwyr a’r peirianwyr yn rhydd i droi eu medrau unrhyw ddiwrnod o’r wythnos. Nhw sy wedi dewis gwasanaethu’r Cythraul.

Wfft hefyd i’r undebau llafur sy’n dathlu ‘diogelu swyddi’ heddiw: adweithiol ac anadeiladol, fel y bu’r undebau drwy’r rhan fwyaf o’u hanes.

*      *     *

Cyn ei hawr fawr yn San Steffan, bu’r Santes ar ymweliad â Chaerdydd, a Carwyn yn ei chroesawu ar risiau ein hannwyl Gynulliad.  ‘Trafodaeth adeiladol’ medd yr adroddiadau.  Beth yn union oedd i’w drafod, wn i ddim … os nad ble i leoli llongau Trident pan anfonir hwy o’r Alban. Ble oedd gan Carwyn mewn golwg pan ddywedodd ‘mwy na chroeso’?  Aberdaugleddau sy’n dod i’r meddwl gyntaf efallai; hwylus, agos at y tanciau olew.  Ond beth am Borth Amlwch, i fod yn agos at Wylfa B a dod â gwaith i Fôn?  Neu Gaergybi, cynefin Albert Owen? Neu aber afon Ogwr, i Carwyn gael taro i mewn am sgwrs?

Gwyliwch ddydd Llun

Ie, dyddiau diddorol.  Dyma’r blaid Dorïaidd unwaith eto wedi ei hel ei hun at ei gilydd yn ei ffordd ryfeddol, arferol. Ymlaen â’r pantomeim, a Boris wedi cael torri ei wallt.

Llafur, stori go wahanol. Fel rwyf wedi awgrymu o’r blaen, dyma gyfyng-gyngor clasurol, sef anallu traddodiadol Llafur i ddygymod ag egwyddor.  Yn aml mewn gwleidyddiaeth, personoliaeth sy’n dod gyntaf, polisi wedyn. Taclau diegwyddor fu mwyafrif gwleidyddion Llafur bron oddi ar ei sefydlu fel plaid, ond yn ogystal â’r rhain bu bob amser leiafrif o rai fel arall. Bellach, dan drefn newydd o ethol, dyma un o blith y lleiafrif yn arweinydd seneddol.

Yn wyneb pob dichell daliodd Corbyn ei dir hyd yma, gan roi inni gondemniad ar ryfel Irác o enau arweinydd yr wrthblaid.  Sicr y cawn glywed rhagor ganddo ar y testun hwn. Os deil tan drennydd, dydd Llun, daw ei gyfle i ddweud ei feddwl am Trident.

Dyfodol arfau niwclear – eu cadw neu ynteu gael eu gwared – yw mater gwleidyddol canolog ein hoes ni.  A dyma bob amser y prawf ar ddidwylledd sosialwyr.

Gwyliwch ddydd Llun, pa ffordd y pleidleisia’r Aelodau Llafur a’r ychydig Ryddfrydwyr.  A’r Aelodau Cymreig yn arbennig.

Y disgwyl yw y bydd llywodraeth Theresa â mwyafrif diogel, oherwydd cariad mawr y Llafurwyr at yr arf dinistr.  Ond na hidiwn hynny am y tro. Y gwahaniaeth mawr bellach yw presenoldeb Plaid Genedlaethol yr Alban. Fel y dywed Wee Ginger Dug heddiw, bydd y pleidleisiau Albanaidd o blaid Trident fel nifer y bysedd ar law haearn Capten Hook.

Er mwyn y nefoedd, Gymry, darllenwch rai o’r blogiau Albanaidd, ichi gael gweld sut mae ei dweud-hi. Wee Ginger Dug heddiw ar Trident, a Craig Murray (echdoe, 14 eg) ar y gwleidydd mawr Owen Smith. Fel un o’r blogwyr bach Cymraeg byddaf yn cywilyddio’n aml uwchben ein hymdrechion diniwed ni.

Yr Alban sy’n mynd i’w gwneud-hi, lle methodd y Chwith Brydeinig dila, ragrithiol.

*    *    *

Ond priodol iawn fu coffáu heddiw isetholiad syfrdanol Caerfyrddin hanner canrif yn ôl.  Yma y mae gwraidd llwyddiant presennol cenedlaetholwyr yr Alban.

Faint o fet … ?

Ni ellir rhagweld y dyfodol, ac ni ddylid coelio neb sy’n honni ei ragweld.  Ond heddiw, fel rhyw ymarfer yn unig, BETH PETAWN i’n proffwydo fel hyn?  (Dyfynodau trwm.)

“1.  Theresa May yn rhif 10. Ni fydd raid iddi gynnal etholiad cyffredinol.  Oddi ar y 1950au aeth chwech drwy’r drws hwnnw ar ganol tymor seneddol heb orfod wynebu etholiad yn syth: Eden, Macmillan, Home, Callaghan, Major, Brown.

2.  Theresa’n arwain ei thîm i drafod gyda’r Undeb Ewropeaidd amodau ymadawiad y Deyrnas Gyfunol. Bydd yn gofyn am gael masnachu ag aelodau’r Undeb yn union fel o’r blaen, ond heb y rhyddid i symud.

3.  Caiff yr ateb, ‘na chewch, ddim ar unrhyw gyfrif’.

4.   ‘Gawn ni fod fel Norwy?’ ‘Cewch.  Mae Norwy’n derbyn y rhyddid i symud.’  ‘O.’

5.  Yn ôl i Dŷ’r Cyffredin gyda’r neges ‘sori hogia, wnân nhw ddim twsu na thagu’.  Mae’r Tŷ, sydd â mwyafrif mawr o blaid aros i mewn, yn dweud, ‘wel dyna ni felly’.  (Ac yn ôl rhai polau, mae BREGRET eisoes yn 7%.)

6.   Fe gofir mai peth ymgynghorol yw refferendwm, ac nad oes iddo unrhyw awdurdod cyfansoddiadol.

7.   Bydd y Daily Mail a’r Daily Express yn rhuo.  Bydd Murdoch yn rhoi ei fys allan i wybod cyfeiriad y gwynt.

8.   Daw etholiad. 2019 ?  Fel y llynedd, bydd y Blaid Dorïaidd yn ddigon Torïaidd i’r mwyafrif, ac ni wna UKIP fawr o niwed iddi.*  Ychydig mwy o niwed i Lafur efallai (beth bynnag fydd cyflwr Llafur erbyn hynny).

9.    Bydd y Sefydliad yn hapus.  Bydd y trwch yn derbyn. Tipyn o dacluso. Yna busnes fel o’r blaen.”

Cau’r dyfynodau.

*    *    *

Beth a allai roi canlyniad tra gwahanol?  Wel, fe sonnir am FREXIT, NEDEREXIT, SWEDEXIT, ITALEXIT ac -EXITIAU eraill.   Petai hyn yn oll yn arwain at ail-greu undeb Ewropeaidd ar seiliau amgen, byddai’n beth da iawn.  Ond y perygl yw mai mudiadau poblogyddol adain-dde fyddai’n ysgogi ac yn elwa.

*      *    *

BREXIT fydd / fyddai / fuasai gobaith gorau’r Alban. A all yr Albanwyr wneud y symudiad allweddol, hanfodol, tyngedfennol CYN iddi ddod yn amlwg na bydd BREXIT ?  Peth prin yw ‘ymddiried’ mewn gwleidyddiaeth, ond y tro hwn nid oes ond ymddiried yn nawn a doethineb yr SNP.

*    *    *

*   Ond pam y gwnaeth UKIP mor dda yng Nghymru, yn etholiadau Ewrop a’r Cynulliad ?  Y Cynulliad: trwy fod cynrychiolaeth gyfrannol. Y ddau etholiad: am fod rhywbeth pendant i adweithio yn ei erbyn yng Nghymru, sef y Gymraeg, Cymreictod, Cymru ei hun. (Ond NID yw hynny’n golygu fod pob UKIPiwr yn wrth-Gymreigiwr.)